(Özel haber) Vahap GÜNER

Toprak Mahsülleri Ofisi bu yıl Malatya’da ilk defa kuru kayısı alımı yaptı. Binlerce ton kuru kayısı alımı yapmak için alımlara başlayan TMO sadece 150 ton kuru kayısı alabildi. Ancak 150 ton kuru kayısı Malatya’da kayısı fiyatlarında istikrarı sağladı ve ihraç fiyatları 1 Dolar seviyesinde yükseliş gösterdi. Bu yıl 66 bin ton kuru kayısı ihraç edilerek 50 milyon dolarlık döviz artışı sağlandı. Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan “150 ton kayısı alımı fiyatları düzene soktu ve ülkemize tam 50 milyon dolarlık döviz girdisi kazandırdı. Şimdi TMO’nun bu yıl Haziran’da alım fiyatını açıklayarak Eylül ayı başında alımlara başlamasını istiyoruz” dedi.

Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan Vuslat Tv’de yayınlanan Artı-Eksi programına konuk olarak Sunucu Barış Türel ile Yeni Malatya Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Vahap Güner’in sorularını cevapladı.  Malatya’da kayısı fiyatlarının istedikleri seviye de gerçekleştiğini kaydeden Özcan Yeni Malatya’nın sorularını şöyle cevapladı:

-TMO Kayısı alımı yaptı, ne kadar kayısı alabildi?

-Bunu bekliyordum. Evet şunu söylemek gerekiyor istenilen kayısıyı alamadı. Sadece alınan kayısı 150 ton. Alınan miktar az ama etkisi büyük oldu, getirisi çok fazla oldu. Lisanlı depomuzda ilk defa kayısı alımı yaptık, eksiklikleri gördük. Depo inşaatı geciktiğinden alıma zamanında giremedik.

-Bu kadar az kayısı alımının getirisi ne olabilir ki?

-TMO kayısı alım sürecini iyi yürüttük. Cumhurbaşkanımız Tayyip Erdoğan Temmuz ayında TMO’nun kayısı alımı yapacağını ilk duyurdu. Siyasetçilerimiz süreci takip etti, bizler takip ettik. TMO’nun kayısı alacağını duyan piyasalarda bunu beklemeye başladı. Üreticiler mecbur kalmadıkça ürünlerini satmadı. İhracatçılar bu nedenle piyasa koşullarında mal almaya başladılar. TMO kayısı alımına başladığında 4 numara kayısıya 21 lira fiyat verdi. Bu fiyat 3 dolar seviyesinde idi. Üretici ürününü 3 dolar seviyesinde satmaya başladı. İhracatçıda aldığı mala 1 dolar masraf ederek ihraç fiyatı 4 Dolar seviyesine geldi. TMO’nun aldığı 150 ton kuru kayısı ile ülkemize 50 milyon doları aşkın döviz girdisi sağlanmıştır. Ve bu müthiş bir başarıdır, Malatya’ya daha fazla para girmesi demektir, Ülkemizin daha çok döviz kazanması demektir. Bu nedenle getirisi büyük olmuştur.

-Toprak Mahsülleri Ofisi aldığı 150 ton kayısıyı ne yaptı?

-Toprak Mahsülleri Ofisi aldığı kayısıyı ihale ile işleyip paketledikten sonra kendi mağazalarında satmaya başladı. Yarım kilosu 20 liradan satılıyor. Önce 48 tonluk bir paket ihalesi yaptılar, şimdi bir ihale daha yapıp aldıkları tüm kayısıları TMO mağazalarında satıyorlar. Bende gittim gördüm mutlu oldum. Bunun devam etmesini istiyoruz.

-Peki bu yıl TMO kayısı alımı yapacak mı?

-Mutlaka alacaktır, biz şimdiden çalışmalara başladık. Geçtiğimiz hafta Milletvekillerimiz Tarım Bakanını ziyarete gidiyorlardı beni aradılar, bir talebimizin olup olmadığını sordular. Ben bu yıl yaşanan kayısı alımının sonuçlarını kendilerine anlattım, büyük bir başarı sağladıklarını söyledim. Ayrıca TMO’nun bu yıl Haziran ayında başfiyatı açıklamasını, Eylül ayı başında da alımlara hazır olması konusunda talebimiz ilettim. Konu Bakanlığımız tarafından takip ediliyor, Milletvekillerimiz bilgilendirildi. Cumhurbaşkanımıza TMO’nun yaptığı kayısı alımlarıyla kazandırdıklarını iletme fırsatı bulduk. Beklediğimiz gibi Haziran ayında fiyatların açıklanmasını ve Eylül ayı başında da TMO’nun kuru kayısı alımı yapmasını bekliyoruz.

-TMO bu yıl verdiği fiyatla kuru kayısı fiyatlarını 20 liranın üzerine çıkarttı. Bu yıl rekolte de artış olursa fiyat düşüşü yaşanır mı?

-Bu yıl göstergeler rekolte de artış olacağı yönünde geçtiğimiz hafta yaşanan don olayının etkisi, Nisan ayında beklenen don, fırtına, dolu, çil gibi etkenlerle rekolte aşağıya düşer görünüyorsa da Malatya’da meyve veren 8 milyonu aşan ağaç var. Bu nedenle kayısı rekoltesi yüksek olabilir ama fiyat dengesi olursa bunu da aşabiliriz. Geçen yıl 85 bin ton kuru kayısı rekoltemiz vardı, 66 bin ton ihracatımız var, 12 bin tonu aşan da iç piyasa satışımız var. Tahmin edilen ile gerçekleşen rekolte doğruya yakın olmuştur. Üretici fiyatları 20 liranın üzerinde gerçekleşti, ihraç fiyatları 3-4 dolar arasında gerçekleşti. Bu nedenle bu yıl fiyatların 20 liranın altına düşmesi artık zor görünüyor. Üreticimiz acele etmeyecek, bekleyecek. Haziran da fiyat açıklanacak, Eylül ayında da alımlara hazır olacağız. Bu fiyatları korumalıyız.

-TMO’nun Kayısı alımları üreticiyi zorluyor mu, kayısı vermemelerinin bir nedeni olabilir mi?

-TMO Kayısı alırken, iki aşamalı bir laboratuvardan geçmektedir. Kayısı numunesi alınır ve tahlil edilir, boy, ağırlık, dolu, nem, çil gibi etkenler değerlendirilir ve fiyat aşamasına gelir. Bu nedenle kayısı kalitesi önemlidir. Üretici de sattığı ürünü koruması gerekir. İyi kayısı her zaman iyi para eder. Öenemli olan TMO’nun bilmem kaç ton kayısı alması değildir, fiyatları kontrol etmesidir. Bunu yaptığına göre de başka bir neden aramamıza gerek yok. Üretici TMO’ya vereceği kayısısını belirlenen kıstaslara göre hazırlaması gerekir.

-Özbekistan’ın kayısı pazarlarında etkili olduğunu anlatıyorsunuz?

- Evet Özbekistan kayısı üretiminde önemli aşamalar kaydetti. Son bir yılda kayısı ihracatımızda 10 bin tonluk bir düşüş yaşadık. Bunun sebebi pandemi değil, Özbekistan’ın kayısı pazarlarına girmesi olmuştur. Rusya Özbekistan’dan kayısı almaya başladı. Diğer ülkelerden de buradan alış yaptıklarını görüyoruz. Kayısı kalitesi konusunda da iyi çalışmışlar, pazarlarda düşük fiyat nedeniyle de etkili oluyorlar. Malatya kayısısı olarak bizde fiyatımızı bir dengede tutmak istiyoruz.

Bu yıl bu nedenle TMO’nun kayısı alımlarına güçlü bir şekilde girmesi gerekiyor. Yani fiyatları korursak bir sıkıntı olmaz diye düşünüyoruz.

-Büyükşehir Belediye Başkanı ile yeni bir Kayısı Pazarı projesi hazırlıyorsunuz. Yaka mahallesindeki bu kayısı pazarını anlatır mısınız?

-Büyükşehir Belediye Başkanımız Selahattin Gürkan bu konuda çalışıyor. Fırat Kalkınma Ajansının ve diğer bazı kurumlarında desteğiyle Malatya’ya yakışır bir Kayısı Pazarı projesi hazırlanıyor. Yaka mahallesindeki bu proje aynı zamanda trafiği rahatlatacak. Kuzey Çevre yoluna yakın, tüm ilçelere ulaşımı kolaylaştıracak yerde 200 dönümlük bir alana kuruluyor. Modern bir tesisi olacak, gıda güvenliği olan, ayak basmalara yer vermeyen, ter temiz bir tesisi inşa etmek için çalışılıyor. Başkanımız bu konuda tüm paydaşlarla görüşüyor. En iyisini yapmak istiyor. Bizde yardımcı oluyoruz. Bu tesisi açıldığında Sancaktar Mezarlığı yanındaki Kayısı pazarının durumuna da Büyükşehir karar verecek. Tüm üyelerimizin yeni pazarda yer almaları mümkün olacak. Mevcut Pazar ihtiyaca cevap vermediği gibi Malatya’ya da yakışmıyor. Daha iyisini yapacağız.

-Tarım Kredi Koperatifleri de Kayısı Satışı yapacağını açıkladı?

-Bir çalışmamız da o. Tarım Kredi Kooperatiflerinin 500 mağazası var. Cumhurbaşkanımızın da talimatlarıyla Tarım Kredi mağazalarında kayısı satışı yapılması kesinleşti gibi. Bu nedenle kayısı alımı, paketli ve ambalajlı alım yaparak mağazalarında satacaklar. Bu da önemli, tanıtım ve yeni pazarlar açısından son derece önemli görüyoruz. Artık iç piyasalarca 20 bin tonu aşan bir kuru kayısı tüketimi var. Bu miktar daha da artacak. Yeni pazarları takip ediyoruz. Emeği geçenlere teşekkür ediyoruz.

Kaynak: Yeni Malatya Gazetesi