Malatya Valisini Soyan 3 Atmalı

Tam 92 Yıl önce idi… 

Takvim yaprakları 14 Kasım 1933 tarihini gösteriyordu.  

Yer Hekimhan-Sivas karayolu arasındaki Hasançelebi yakınlarındaki Ballıkaya adı verilen mevkiiydi. 

İşte o dönemlerde Malatya'dan İstanbul'a gitmek için Samsun'a gitmek gerekiyordu. Bu nedenle de Hekimhan üzerinden Sivas'a oradan da Samsun'a gidiliyordu. Samsun dan da vapurla İstanbul'a ulaşılıyordu.  Devlet yolu gibiydi Samsun yolu.  

Bir söylenti üzerine Arapgir bölgesinde yerleşik Atma Aşiretinin 3 genç kafadarı Ballıkaya da pusuya yatmıştır. Söylentiye göre Sivas tarafından içinde para dolu bir Jeep Malatya'ya ya da Elazığ-Harput'a gidecektir. 3 Genç para dolu Jeepi soymak ümidiyle Ballıkaya da pusu da beklemektedir. Atma aşiretine mensup Seydi Battal Çıplak, Hüseyin Sırma ve Mehmet Rıza pusu da uzun süre beklerler. Ne araç vardır, ne de gelip geçen.   

Pusu da bekleyişin ertesi günü sabah saatlerinde aniden gelen Jeep pusuya düşer. Gelen araç Malatya'nın hemen hemen tek resmi aracıdır. Vali İbrahim Etem Akıncı'nın makam aracıdır. Yerlerinden fırlayan üç kafadar, araçtakileri etkisiz hale getirir. Şoför ile önde oturan koruma fazla Türkçe de bilmeyen 3 kafadara “Bu Malatya Valisinin aracıdır” dese de gençler “para nerede?” diye sorarlar. Arkada eşiyle birlikte oturan dönemin Malatya Valisi İbrahim Etem Akıncı araçtan inerken “Ben Malatya Valisiyim” der.  

Bunun üzerine soygun beklentisinde ve bir jeep dolusu para hayaliyle günlerdir bölgede pusuya yatan 3 genç ile Vali İbrahim Etem Akıncı arasında komediyi aratmayacak konuşmalar geçer.  

Yanlarında 2 adet mavzer adı verilen ateşli silah ve 1 adet kasatura bulunan kafadarlar, arabada yaptıkları aramada para bulamayınca Vali'nin üzerini aradıkları ve çok az miktarda para çıkması üzerine, “Sen nasıl valisin, üzerinde para bile yok” şeklinde sitem etmelerine Vali'nin de, “Ben ne bileyim ki Ballıkaya'da borcum çıkacak” şeklinde espri ile karşılık verir.  

VALİNİN CEKETİNİ GİYER BAŞINA FÖTÜR ŞAPKAYI TAKAR 

Paradan umudunu kesen eylemcilerden Mehmet Rıza'nın gözü Valinin ceketinde kalmıştır. Ceketi Vaiden alır ve giyer. Valinin fötür şapkasını da kendi alır kafasına takar. Sonra da Vali İbrahim Etem Akıncıya dönerek “Vali Bey sana mı yakıştı bana mı?” diye sorduğu, Valinin ise “tabi ki sana yakıştı” dediği anlatılır. Mehmet Rıza yıllar sonra ilk defa bir ceket giydim ve şapka taktım oda Valinin ceketi ve şapkasıydı diye olayı yakınlarına anlatır. 

Vali ve eşi ile şoför ve korumayı olay yerinde bırakan 3 kafadar soyguncu olaydan sonra firar eder. Bu olay Ankara'da bile yankı bulmuştur. Derhal firar eden 3 kafadarı yakalamak üzere Atma bölgesine Askeri Birlikler sevk edilir. Ancak bu olayı duyan Atma Köyleri ağası ve Nahiye Müdürü Mustafa Efendi, Atma dağlarında saklanan 3 kafadarı yakalatarak Sivas'ta bulunan Cumhuriyet Savcılığına teslim ettirir. Yargılanan 3 kafadar Malatya Valisini soymaktan hapis cezasına çarptırılır ve 5'er yıl hapiste kaldıktan sonra tahliye edilirler. Vali Akıncı'nın da duruşmalara katıldığı hatta 3 soyguncuyu Sivas'ta ziyaret ettiği söylenir. 

3 SOYGUNCUNUN RESMİ VALİ'NİN ARŞİVİNDE ÇIKAR 

Valiyi soyan 3 Atmalı olarak tarihe geçen Seydi Battal Çıplak, Hüseyin Sırma ve Mehmet Rıza'nın yakalandıktan sonra Sivas'ta tahta kelepçeye vurulmuş yukarıdaki resim Vali İbrahim Etem Akıncı'nın arşivinden çıkmıştır. Resim Vali Akıncı'nın arşivinde yer alan ve Bursa'da yaşayan Valinin kızı tarafından Arguvan'ın Çobandere Köyü muhtarlığına gönderilmesiyle ortaya çıkmıştır.  

Valinin ceketini giyip fötür şapkasını başına takan Mehmet Rıza ortada görülüyor. Yanlarında ise Daso Hüseyin lakaplı Hüseyin Sırma ve Seydi Battal Çıplak 1933 yılında çekilen resimde böyle görülüyor. 

YILLAR SONRA VALİ SAFFET ARIKAN BEDÜK KÖYÜ ZİYARET ETMİŞTİ 

Bu nedenle olmasa da Atma köylerinden Şotik (Çobandere) Köyünü yıllarca ziyaret eden Vali olmaz. Buna son veren ise Malatya Valisi Saffet Arıkan Bedük olur.  12 Eylül 1992 Yılında Şotik köyünü kalabalık bir gazeteci topluluğu ve daire müdürleriyle birlikte ziyaret eden Vali Bedük törenle karşılanır, özel olarak Aşiret usulleriyle Aşağı Konak mevkiinde ağırlanır. Dönemin Köy Muhtarı Metin Çıplak ve İstanbul Şotikliler Derneği Başkanı Sadık Güner “siz bizim ilk Devlet konuğumuzsunuz” diye konuşurlar. Vali bu aşırı ilgi karşısında bir hayli şaşırır yanında oturan Malatya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Haydar Karaduman'a bu ilginin sebebini sorar. Karaduman 1933 yılında Malatya Valisi İbrahim Etem Akıncı'nın Ballıkaya da soyulma olayını anlatır ve Şotikliler'in 1933'den beri ilk kez bir Valiyi ağırladıklarını söyler. 

Vali Bedük anılarında Şotik köyü ziyaretini hala yakın çevresine anlatmaktadır.  

92  Yıldır Atma'da dilden dile anlatılan bu olay Vali Saffet Arıkan Bedük'ün Şotik köyüne gitmesiyle de ilk kez yazılmaya başlanmıştır. Bursa'dan gönderilen bu resim ise olayın sosyal medya da daha da yayılmasına neden olmuştur. Son günlerde olayın Malatya dışında başka bölgelere mal edilerek yazıldığı görülse de bu olay Malatya'da daha da sık anlatılmaktadır.  

Vahap Güner-2017

Bir Zamanlar Malatya, 22 Eylul 2022 15:18