TARİHİ ESERLERE SAYGI

31 Temmuz 2023 15:13

Fotoğraf: Fikri Demirtaş

Battalgazi - MALATYA ERMENİ SURP KRİKOR LUSAVORİÇ VANKI

(Aziz Krikor Lusavoriç (Aydınlatıcı) Manastırı – “Venk” Manastır ve Kilisesi)

İstanbul'dan Doğanyol'a (Keferdiz) memleketine gelen fotoğraf Sanatçısı Erdal Kay'ı Venk Kilisesine götürdüm. Arkadaşım Erdal bey, gezdiği yerlerin fotoğraflarını çekip sosyal medyada paylaşıyor. Ben de gezdiğim yerleri fotoğraflıyorum.Gezi ve kültür yazıları yazıyorum .

6 Şubat tarihinde meydana gelen deprem binlerce insan yaşamını kaybetmesine neden oldu. Deprem, yalnızca etkilediği şehirlerde değil, tüm Türkiye’de büyük bir acılara, sebep oldu. Deprem nedeniyle, 10 ilimizde binlerce bina da yıkıldı.

Birçok arkeolojik eser ve kültürel mirasın zarar gördüğü kamuoyuna yansımıştı. Üstelik bu depremlerin yer yer benzer şiddetlerde tekrar etmesi, mevcut eserlerin korunması ve taşınması noktasında bazı önlemlerin alınmasına sebep oldu.

Malatya’da 6 Şubat Depreminde yaşadığımız bunca acılara rağmen Kentin belgesi, tarihi ve Kültür varlıkları olan eserleri , yapıları yaşatmamız lazım.

Teze Cami-Fotoğraf: Fikri Demirtaş

Malatya'da zarar gören yerler arasında; deprem öncesi milyonlarca para harcanarak restorasyonu yapılan Yeni Cami başta geliyor. Osmanlı'nın son yıllarına doğru inşa edilen camiyle beraber, ( yerel ağızda cami için "Teze Cami" de deniliyor) zarar gören tarihi camiler arasında Battalgazi Ulu Camii'nin önemli bir kısmında yıkım meydana geldi.

Taşhoran Ermeni Kilisesi-Fotoğraf: Fikri Demirtaş

Çavuşoğlu Mahallesinde Taşhoran Kültür ve Sanat Merkezi (Ermeni Kilisesi) ayakta durmasına rağmen az da olsa depremden etkilendi. Kubbesinde ve taşıyıcı fil ayağında kayma ve duvarlarında hafif çatlama olduğu gözlenmekte.

Taşhoran Ermeni Kilisesi -Fotoğraf: Fikri Demirtaş

Malatya'nın Çınarlı camisi , bir zamanlar kiliseydi!

Çarşı merkezinde Eski Kasap Pazarında, şimdiki Yeni Hamam Sokak ile Sabuncu Sokağının kesişme noktasında yer alan Surp Asdvadzadzin Kilisesi Ermeni kilisesi olarak inşa edilmiş. 1968 yılında onarılarak camiye dönüştürülmüş. O da depremde ağır hasarlı olmuştur.

Çınarlı Cami (Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi )

Daha onlarca ismini yazmadığım tarihi eserlerimiz depremden etkilendi.

"Surp Lusavoriç Manastırı :Bu Manastır Bey Dağı'nın doğu tarafında kayalar üzerinde güzel manzaralı bir yere inşa edilmiştir.Manastırın havası çok güzeldir.Her daim tatlı tatlı meltem eser .Manastırın kendine ait geniş bir toprağı vardır .Sınırları iki saatlik mresafeyi kaplayan bu alanın dahilinde 400-500 verimli tarla bulunmaktadır.Geriye kalan arazide ise geniş bir orman ve binlerce asma yetiştirilecek toprak mevcuttur ."( Malatya Ermeniler Kitabı)

Ermeni Venk kilisesi depremden etkilenmemiş ayakta kalan tarihi eserlerden biridir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından; Battalgazi Çamurlu mahallesinde duvarları harap ve yıkık halde bulunan (halkın Venk kilisesi dediği) manastırın restorasyon çalışmaları için gerekli izinleri çıkarılmıştı. Ve geçen yıllarda restorasyon yapıldı.

Malatya Büyükşehir Belediyesi tarafından Selahattin Gürkan döneminde bahçe peyzaj düzenlemesi yapıldı ve kilisenin etrafı taş ihata duvar ile çevrildi.

Kilisenin bahçe giriş kapısı ve kilisenin ana giriş kapısı açık olduğundan serbestçe girilmektedir. Bazı kişiler kilisenin bahçesine girmişler. Etrafı plastik şişeler ve çöplerle dolu. Görüntü işler acısı. Kilisenin restorasyonu aslına uygun malzemeden yapılmadığından plaka mermerler de şimdiden sökülmeye başlamış.

Venk Kilisesi

Sit alanı arazisine yıllarca kıyısından köşesinden girilerek kimisi ihata duvarının bitişiğine geçen yıllarda iki katlı ev yapmış, kimisi bahçelerine katmış ve sonuçta bir avuç yer kalmış kiliseye. Kilise yolu üzerinde bulunan ilkokul ve lojmanı terkedilmiş harabe halde. Yol kenarında hayvan pislikleri ( ahbun ) serilmiş. Bu da görüntü kirliliği oluşturmakta.

Surp Krikor Lusavoriç Manastırı ( Venk Şapeli)-Fotoğraf: Erdal Kay

Geçen yıl İstanbul’dan, başka şehirlerden ve yurt dışından Malatya Çavuşoğlu Mahallesinde bulunan tarihi Taşhoran Sanat ve Kültür Merkezi olarak kullanılan ve ancak izin alındığı takdirde Hıristiyanlarca ayin yapılabilen yerli halkın Taşhoran dediği ( Ermeni Surp Yerrortutyun - Üç Horan Kilisesi) Kiliseye ayin için gelen Malatya HAYDER (Malatyalı Ermeniler Derneği) buradaki ayinden sonra otobüsle, özel arabaları ile Malatya Emniyet Müdürlüğünün görevli polislerin kontrolünde Venk kilisesine gitmişlerdi.

Venk Kilisesi

Malatya Valiliğine ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne önceden dernek olarak resmi dilekçe ile müracaat etmelerine rağmen. Kilisenin kapısı kilitli. İlgili kurumlardan bir görevli olmadığından ziyarete gelenler uzunca bir süre beklemişlerdi. Malatya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü yetkilileri ve Büyükşehir Belediyesi yetkilileri kilisenin anahtarının kendilerinde olmadığını söylemişler. Koskoca tarihi bir yapının anahtarı kayıp ve kimse de bu suçu üzerine almak istemiyordu, anahtar orta yerde sırra kadem basmıştı sanki. Çözüm olarak anahtarın o gün görevli polislerin kontrolünde kırılarak içeri girildiğini ve gelen ziyaretçilerin dua ettiklerini görgü tanıkları söylemişlerdi.

Şimdi ise kapı sonuna kadar açık giren çıkan belirsiz. Yolgeçen hanı olmuş. Korkarım duvarlarına yazı yazmaya başlarlar. Başka kötü amaçlar için de kullanırlar.

Yakında kilise harabeye döner. Bahçenin çimleri şimdiden kurumuş. Ağaçlar da zamanında sulanmadığı takdirde kurur.

Kilisenin gelenlerin tuvalet, içme suyu ihtiyaçlarını karşılayacakları ve dinlenecekleri kapalı bir alan yok.

Venk Kapatılan İlkokul ve lojman

Hâlbuki terkedilen ilkokul ve lojmanının bulunduğu alan Belediye tarafından Sosyal tesis alanı ve seyir terası olarak yapılabilir. Malatya panoraması yüksekten izlenir, sorun da çözülmüş olur.

Bir öğretmen olarak kiliseye gelen misafirleri götürmeye utanıyorum. Buna yetkililerin çözüm bulması gerekiyor."

Tarihi eserlere verilen değer göz önünde...

Fooğraf Galerisi:

Surp Krikor Lusavoriç Manastırı ( Venk Kilisesi)1,2,3,4,5,6,7,8,9,10

Teze Cami( Hacı Yusuf Taş Cami)

1,2,3)

( 1,2,3)

Çınarlı Cami

(Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi )1

Yorumlar (0)

Kalan karakter : 450

Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!

Yazarın Diğer Yazıları

IŞIKLAR SÖNMESİN
08 Ocak 2024 15:13

Ali Kapısı Derneği Abdal Musa Birlik Lokması
20 Aralık 2023 15:13

Sazlılar Derneğinde Abdal Musa Lokması
07 Aralık 2023 15:13

Zeynel Abidin Vakfında Abdal Musa Lokması
03 Aralık 2023 15:13

Seyituşağı Köyünde Abdal Musa Birlik Lokması
16 Kasım 2023 15:13

MALATYADA REKLAM TABELACILIĞI
03 Kasım 2023 15:13

Endüstri mirası tescili Tuğla Bacası restorasyonu bekliyor
28 Ekim 2023 15:13

GÜNDÜZBEY- PINARBAŞI KAPTAJ GEZİSİ
17 Ekim 2023 15:13

KABAH ABDAL TÜRBESİ ve GÜRGÜR DEDE TÜRBESİ
10 Ekim 2023 15:13

ELEMENDİK PINARI
02 Ekim 2023 15:13

HEKİMHAN'DA 'TORLAKÇILAR' EKMEKLERİNİ ATEŞ VE KÜLDEN ÇIKARIYOR
09 Eylul 2023 15:13

HEKİMHAN KÖYLÜKÖYÜNDE SARIÇAM ORMANI
29 Ağustos 2023 15:13

BATTALGAZİ'DE ASIRLIK KARA DUT
22 Ağustos 2023 15:13

Zeynel Abidin'de Aşure Lokma Etkinliği
18 Ağustos 2023 15:13

Hekimhan'da Dört Yüz Yılık Ceviz Ağacı
05 Ağustos 2023 15:13

VEFA KONAĞI, DEPREMZEDELERE MESKEN OLDU!
03 Ağustos 2023 15:13

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNDE SİNEMA ANILARI
28 Temmuz 2023 15:13

Profesyonel Fotoğrafçı HÜSEYİN KOÇ Son Yolculuğuna Uğurlandı
09 Temmuz 2023 15:13

BİR BOZKIR KÖYÜ GEBELİ / ARAPGİR
09 Temmuz 2023 15:13

Karapınar'da ŞAH -I MERDAN Ziyareti
09 Temmuz 2023 15:13

DOĞANYOL'UN YENİDEN DOĞUŞU
15 Haziran 2023 15:13

GELİNCİK TEPE
07 Haziran 2023 15:13

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜ 6 ŞUBAT DEPREMİNİN ARDINDAN
27 Mayıs 2023 15:13

ÂŞIK VEYSEL... Sivrialan köyüne yolculuk...
16 Mayıs 2023 15:13

MEMLEKETİM YIKIK VİRANE OLDU
19 Mart 2023 15:13

MALATYA'DA SITMA SAVAŞ VE BABAMIN ANILARI
13 Ocak 2023 15:13

MALATYA SÜMERBANK FABRİKASI İŞÇİSİNİN RÜYASI
28 Kasım 2022 15:13

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNÜN ' GARİP' MEZARLIĞINA SAHİP ÇIKILDI
25 Kasım 2022 15:13

ENGÜZEKLİLER CEM EVİNDE ABDAL MUSA - BİRLİK CEMİ
08 Kasım 2022 15:13

ADINI YİTİREN OKUL...Akçadağ Köy Enstitüsü
13 Ekim 2022 15:13

Hekimhan Ballıkaya (Mezirme) Mahallesi
22 Eylul 2022 15:13

HEKİMHAN-GİRMANA 1. KÜLTÜR ŞENLİĞİ
01 Eylul 2022 15:13

RUS PAZARI / BİT PAZARI
20 Ağustos 2022 15:13

MALATYA ÜÇ HORAN KİLİSESİNDE İKİNCİ AYİN
14 Ağustos 2022 15:13

Kiliseden Kültür Merkezine
28 Temmuz 2022 15:13

Aspuzu Bağları: Karadut Ağacı
11 Temmuz 2022 15:13

TEMMUZ SICAĞINDA İKİ KARA GÜN
04 Temmuz 2022 15:13

Fetiye Uzun Hasan Cami
30 Haziran 2022 15:13

Vefalı Malatyalıların Doğanşehir Gezisi
29 Haziran 2022 15:13

Malatya'da Venk Şapeli
29 Haziran 2022 15:13

CHP KÖY ENSTİTÜLERİ MASASI VE PROJELERİ
21 Haziran 2022 15:13

MALATYA'DA UMUMİ TUVALETLER SORUNU
20 Haziran 2022 15:13

SEYYİD AZİZ DEDE(Ape Aziz) ANMA ETKİNLİĞİ
15 Haziran 2022 15:13

MAVİ DEĞİRMEN / Seferihisar - İzmir
15 Haziran 2022 15:13

Bir Gezi Anısı
06 Haziran 2022 15:13

ASPUZU BAĞLARI
06 Haziran 2022 15:13

Hüseyin Doğan Dede 39.Ölüm Yıl Dönümünde Anıldı
25 Mayıs 2022 15:13

MALATYA DEMİRYOLU MENFEZİNİN HAZİN SONU
13 Mayıs 2022 15:13

MELİTA
10 Mayıs 2022 15:13

YAZAR ÖZGÜR SİNAN'LA ÇANAKKALE'DE KEYİFLİ BİR RÖPORTAJ
07 Mayıs 2022 15:13

KARAGÜL
30 Nisan 2022 15:13

TARİHİN İZİNDE... Mezar Taşlarından Yapılan Demir Yolu Menfezi
30 Nisan 2022 15:13

NE BAHARLARIMIZ GEÇTİ ÖMÜRDEN
11 Nisan 2022 15:13

MALATYA'DA KAYISI AĞAÇLARI ÇİÇEK AÇTI
04 Nisan 2022 15:13

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNÜN SAHİPSİZ MEZARLIĞI
01 Nisan 2022 15:13

Akçadağ Köy Enstitüsü 1947 mezunu Öğretmen MUAZZEZ YILMAZ
17 Mart 2022 15:13

ELAZIĞ/ KEBAN- DENİZLİ KÖYÜ KERVANSARAYI
25 Şubat 2022 15:13

Balıkesir'de Tahtakuşlar Köyü
14 Şubat 2022 15:13

GÜLE GÜLE BİLGE İNSAN, İSMAİL KAYGUSUZ...
04 Şubat 2022 15:13

Lütfi Özgünaydın: 'Bir zamanlar Kemaliye'
30 Ocak 2022 15:13

Malatyalı Yazar Necati Güngör beyi İstanbul'da ziyaret
25 Ocak 2022 15:13

KÖY ENSTİTÜLERİNDE KÜTÜPHANELER
24 Ocak 2022 15:13

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜNDE SİNEMA ANILARI
24 Ocak 2022 15:13

Gazateci Hrant Dink katledildiği yerde anıldı.
24 Ocak 2022 15:13

Geçmişin İzinde DAMASCUS Sergisi
13 Aralık 2021 15:13

DEMİRYOLU KÜÇÜK İSTASYONLARI
03 Aralık 2021 15:13

MALATYADA YENİ FiDANCILAR SİTESİ HAZIR
22 Kasım 2021 15:13

Malatya'da Vanlı Hoca: Şeyh Hacı Hamid Hamd-î Vânî El- Malatî (1873 1955)
22 Kasım 2021 15:13

Malatya'da Venk Manastır ve Kilisesi
16 Kasım 2021 15:13

Malatya'da 'Venk' Manastır ve Kilisesi
25 Eylul 2021 15:13

ARGUVAN YOLLARINDA
15 Eylul 2021 15:13

HEKİMHANLI SADIK BABA
15 Eylul 2021 15:13

Malatya ERHAÇ Askeri Hava üssü Adı Nereden Geliyor
15 Eylul 2021 15:13

HEKİMHANLI ÂŞIK ESİRİ BABA
08 Eylul 2021 15:13

SÜRYANİ KADİM MOR BARSAUM MANASTIRI / DİLBER KALESİ
24 Ağustos 2021 15:13

ASLANTEPE HÖYÜĞÜ'NÜN UNESCO YOLCULUĞU... Temmuz 31, 2021
03 Ağustos 2021 15:13

Malatya'ya kuşbakışı bakanları şaşırtan dairesel tarlalar
27 Temmuz 2021 15:13

Aşağıbağlar Suflâ Cami (1850) Yeşilyurt/Malatya
26 Temmuz 2021 15:13

MALATYA'DA ROMA ODA MEZARLARI... YİNE TOKİ
26 Temmuz 2021 15:13

Okulun Atatürk Anıtına Saygısızlık
08 Temmuz 2021 15:13

MALATYA CASA ŞEHİTLİĞİNİN KÜNYELİ MAHZUN AĞAÇLARI
08 Temmuz 2021 15:13

ŞEKER FABRİKASININ ALKOL ÜNİTESİ KADERİNE TERK EDİLDİ
05 Temmuz 2021 15:13

AKÇADAĞ KÖY ENSTİTÜSÜ YERLEŞKESİNDEN HÜZÜNLÜ KARELER
28 Haziran 2021 15:13

BİN YILLIK SELÇUKLU KIRK KARDEŞLER MEZARLIĞI İÇLER ACISI HALDE
28 Haziran 2021 15:13

Ulu Camii Sit Alanına 30 yıl önce yapılan okul binası yıkıldı
07 Haziran 2021 15:13

Battalgazi Çolakoğlu Köyü
24 Mayıs 2021 15:13

Malatyada sebze fidelerini dikme, dönemi başladı
04 Mayıs 2021 15:13

Hurda Depolarının Şehir Dışına Çıkarılması
04 Mayıs 2021 15:13

Malatya'da İlkbahar
14 Nisan 2021 15:13

YOLUM DÜŞTÜ HACI BEKTAŞ'A
05 Nisan 2021 15:13

SANCAKTAR ABDULVAHAP GAZİ TÜRBESİ
18 Mart 2021 15:13

TOPKAPI SARAYI ve CELLAT ÇEŞMESİ
07 Mart 2021 15:13

KARACA AHMET SULTAN TÜRBESİ
07 Mart 2021 15:13

AYASOFYA'YA YOLCULUK.
27 Şubat 2021 15:13

MALATYA ÇINARLI CAMİİ / SURP ASDVADZADZİN Kilisesi
21 Şubat 2021 15:13

ŞAHKULU SULTAN DERGÂHI
07 Şubat 2021 15:13

ZEYNEP- KAMİL HASTANESİ ÖLÜMSÜZ BİR AŞK HİKAYESİ
01 Şubat 2021 15:13

MALATYALI İSMAİL AĞA CAMİİ. HAMAMI, ÇEŞMESİ
30 Ocak 2021 15:13

Koca Vaiz Baba Türbesi
30 Ocak 2021 15:13

TÜRBE VE TABUTDA ÖRTÜ (PÛŞÎDE) KÜLTÜRÜ
28 Aralık 2020 15:13

ŞEYH BEDREDDİN'İN MEZARINI YAPIN
25 Aralık 2020 15:13

UMUMİ TUVALETLER
09 Aralık 2020 15:13

HEKİMHAN, TARİHİ SURP PIRGİÇ KİLİSESİ
03 Aralık 2020 15:13

HEKİMHAN'IN TARİHİ MEZARLIKLARI ve YENİ MEZARLIĞIN HİKAYESİ
29 Kasım 2020 15:13

Hekimhan Hükümet Binası Yangını
26 Kasım 2020 15:13

ARAPGİR'İN KAHVERENGİ YOL LEVHALARI
19 Kasım 2020 15:13

İÇİNDE MEZARLIĞI OLAN OKUL
12 Kasım 2020 15:13

HEKİMHAN DİPSİZ GÖL (SÜLÜK GÖLÜ)
04 Kasım 2020 15:13

Malatya'dan Hatay'a Hafta Sonu Gezisi
28 Ekim 2020 15:13

MALATYA'DA İLYAS TENEKELİ KÖŞK MİNARELİ CAMİ
22 Ekim 2020 15:13

HEKİMHAN CEVİZiNİN HİKAYESİ
16 Ekim 2020 15:13

MALATYA SURP YERRORTUTYUN (Taşhoran ) Kilisenin Yeni Kubbesi.
14 Ekim 2020 15:13

Yüce dağ başında bir garip mezar
11 Ekim 2020 15:13

Hekimhan'ın Tarihi Çeşmeleri Kaderine mi Terk Edildi?
07 Ekim 2020 15:13

Kapatılan Köy okulları kaderine mi terk edildi?
06 Ekim 2020 15:13

DİLEYİCİ ROMANI-Fatma Çağlayan
16 Eylul 2020 15:13

12 EYLÜL KARANLIĞINDA KAYBOLAN BİR NESİL
13 Eylul 2020 15:13

SULTANSUYU HARASINA HİPODROM NEDEN YAPILMIYOR?
25 Temmuz 2020 15:13

MALATYA'DAN ERZİNCAN-BAŞBAĞLAR KÖYÜNE YOLCULUK...
23 Haziran 2020 15:13

Hekimhan-Güzelyurt Ilıca Tıpka Ocağı
19 Haziran 2020 15:13

HEKİMHAN - YAĞCA GEYİK ve DAĞ KEÇİSİ ÜRETİM MERKEZİ
16 Haziran 2020 15:13

FUGACI ABBAS USTA (Abbas Soğukpınar)
15 Haziran 2020 15:13

MALATYA KAYISI ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
22 Mayıs 2020 15:13

Aziz Mor Ahron Kadim Süryani Manastırı (M.S 329)
17 Mayıs 2020 15:13

MALATYA SÜMER İLKOKULU BİNASI YIKILIYOR
11 Mayıs 2020 15:13

IŞIKLAR SÖNMESİN
23 Nisan 2020 15:13

370 YAŞINDA KIZILCIK AĞACI
19 Mart 2020 15:13

MEZAR TAŞLARINDAN YAPILAN DEMİRYOLU KÖPRÜSÜ
18 Mart 2020 15:13

Tüm Yazılar