Marşal Yardım Planı uyarınca Türkiye'ye gönderilen süt tozu Malatya okullarına gönderildiğinde takvimler ellili yılların ikinci yarısını gösteriyordu. Bizim kuşak henüz ilkokul çağındaydı o tarihte.
Kaçıncı sınıftaydık, şimdi aklımda değil.
Bir gün bir öğretmen açıkladı: "Yarın yerkes evden kendi süt bardağını getirecek..."
O yılların Malatya'sında her mahallede birkaç kapı, inek besler, elde edilen sütler konu komşuya fazla fazla yeteşirdi.
Sabahları sığırcı geçerdi sokaklardan, inek sahipleri hayvanını sığıra katar, hayvan gün boyunca çayırlarda yayılır, akşam olunca memeleri sütle dolmuş olarak evine dönerdi.
Tuhaftır, her inek kendi kapısının önüne gelince, hatta daha gelmeden sürüden ayrılır, evine yönelirdi. Sığır sahibi genellikle ineğini kapıda karşılar, sığırcı malı teslim etmiş olurdu. Sığırcılar bu iş için inek sahiplerinden yıllık belli bir ücret alırdı.
Sağılan ineklerin sütü kendi ev halkına yettiği gibi, bebeği ya da hastası olan komşulara da satılırdı. Önemli bir bölümü de yoğurt, peynir yapılırdı.
Süt doğaldı, boldu ve ucuzdu o yıllarda. Misk gibi kokusu buğu buğu tüterdi. Bazen o kadar koyu olurdu ki süt, içebilmemiz için su katardı analarımız.
Bu nedenle olacak, Malatya'da süt tozu pek benimsenmemişti. Bazı çocuklar süt tozuna yan çizmeye çalışır ama öğretmenlerden baskı görürlerdi. Olası ki öğretmenlere de okul yönetimi baskı yapıyordu. İçenler de vardı. Hatta bir bardaktan fazla içtiğini söyleyerek övünenler de...
Süt tozunu hazırlayıp, ısıtıp, içilecek hale getirme görevi d, okullarda hademelere düşüyordu.
Çocuklara içirme görevi öğretmenlerindi. Kimi öğretmenler, çocuklara örnek olsun diye kendileri de birer bardak içiyordu.
Malatya halkını ikiye bölünmüştü süt tozu konusunda:
Kimi büyükler şöyle diyordu: "Baba çıksın, o ney ki çağama içirem? Kim bilir neden yapıyı, elin gâvuru! Onların da derdi bizim süt içmemizdi!"
Kimileri de süt tozuna karşı iyimserdi:
"Amerikalılar kendileri içiyormuş anam! Kötü bir şey olsa kendileri içmez!"
Kimileri de domuz sütünden yapıldığını söyleyerek, büsbütün günaha girmekten kaçınıyorlardı.
Bir zaman sonra bazı bakkallarda da süt tozu satılmaya başladı. O satıcılar nerden alıyor, kaça alıyorlar, belli değildi...
Arası çok sürmedi, okullarda süt tozu içme zorunluluğu kaldırıldı.
Yanılmıyorsam 1960 sonrasına rastladı bu yasaklama kararı.
Kısacası süt tozu, insanlarımız üzerinde iyi bir izlenim bırakmadı.
