Bayram derken çocukluğumun bayramlarını hatırlarım.
Bugün arife ,eski günler film şeridi gibi gözümün önünden geçti.
Balaban'da bayram hazırlıkları günlerce önceden başlardı.
Zahralıktaki ırafdaki kalaylı bakır kaplar tüfek toprağıyla (özel bir toprak) parlatılırdı. Annem günler önceden başlar, bayram temizliğini son güne bırakmazdı.evler çarpıyla silinir ,pırtı yıkanırdı.sokak çeşmesinden su taşınır, tandırda bakır kazanda ısıtılan suyla melefeler sabun ve sodayla kaynatılırdı. Minder yüzleri, perdeler yıkanırdı. her evde aynı telaş olurdu .komşular birbirini görünce ne iş yaptıklarını anlatırken,biri ben inneden ipliğe ne varsa yudum derken, diğeri ben işi bitirdim kapıdan çıktım diye işlerini toparladıķlarını anlatırlardı.Biz 6 kardeşdik.babam bayram alışverişini yaparken abbdüsselamdan ,ömer efendiden rengarenk sümer ,nazilli basmaları,divitin pazen den bayramlık kumaşları alır annem elinde makina dikişiyle , omuz boy kol ölçüsünü alarak, cepli, fiyonklu, çıtçıtlı ,ilikli düğmeli elbiselerimizi diker kömür ütüsüyle ütüler , duvardaki elbise örtüsünün altına asardı. babam ayaklarımızı iple ölçer şeherden(Darende)alır gelirdi ayakkabılarımızı. sevincimizi öyle çığlık çığlığa gösteremezdik utanır , gülümser içimizdeki mutluluk gözlerimizden anlaşılırdı. yer yatağında 2 şer 3 er ayak uçlu, baş uçlu yatarken bir elimiz bayramlıklarımızın üzerinde uyurduk.uyuyamazdık aslında heyecandan , Arife günü tatlı bir telaş daha vardı. küçük çocuklar hep oruçlu olurdu, alıştırmak ilk oruç tutanlara ikram izzet gösterilir,oruçları satın alınır,ebeler dedeler ,sırtlarında gezdirirdi, iftarlıklarla oyalanırdı.sokak ta vakit geçirilirdi.akşam top atılır son oruçlar açılırken hüzünlenilir hadi mübarek güle güle git ,Allahım eksiğiynen noksanıynan sen gabul et ,seneye kim öle kim kala derledi. Arife gününe çok iş bırakılmaz, annem mukabelesini gece gaz lambasının ışığında okurdu.Bayram yemekleri tatlılar sütlüler hazırlanırdı.Annem çok güzel cevizli burma tatlısı yapardı. Yaşar durandan,zeynel ahmetten, büyüklere kağıtlı ,çocuklara gınalı şeker alınır ,bayram şekeri denirdi.karpuz haceliden kına alınırdı. akşam annem hepimizi toplar önceden yüklükte hazır duran küçük bir bohça kına çaputlarını çıkarır bakır tasta özediği kınayı ellerimize yakar, erkenden yatırırdı .yarın bayram erken kalkacaksınız, yatın yoksa kınanız iyi çıkmaz derdi.bizi uyutur sabaha kadar hazırlık yapardı. Beyaz patiskaya kanefçe işli yaygılar,karyola takımları iskemle örtüsünün üzerinde cam sürahi,bardak dantelden su takımı örtüsü,şekerlikler dolmuş kolanya yanında, sabah uyanınca rüya gibi gelirdi . babalar erkek çocuklarını götürürdü bayram namazına, babam gidince annem hepimizi uyandırırdı, kalkın kınalarınızı yıkayın der , ardından yaşımıza göre yumuş buyururdu. Önce büyük bir leğende ,sonra elleğeni ıbrıkla birbirimizin eline su dökerek sırayla ellerimizi yüzümüzü yıkarken, aslında sabrı , iş taksimini,sorumlulukta öğrenmişiz ,annem telaşlı olurdu o saatta tandırlıkta ocakta yemek hazırlığı ,son toparlamalar .birbirinizi giydirin derdi. Bayramlıklar giyilir, uzun saçlarımız, taranırdı. Unutulmayan işte o anlar, kimin kınası iyi girmiş kimin girmemiş. Kimin ayakkabısı bol gelmiş , annem benim elime bir azık sitili verir çabuk güneş doğmadan zemzem akarmış git çeşmeden su getir derdi .babam namazdan gelirken misafir getirirdi gelenekti, sırayla el öpülür ,bayram yemeği ailece birlikte yenirdi .
Çocuklar toplu bayramcı gezerdi. Vefat edenlerin ilk bayramıysa ,Taziye ziyaretleri yapılırdı. önce küçükler büyüklere gider.son gün büyükler gezerdi.Bayram yemeği,tatlısı olmayan ev olmazdı. Lahana sarması,etli kuru fasulye nohut yemeğ, etli gendime aşı ,bulgur,pirinç pilavı, tatlı,sütlü pişirilirdi.
bugün arife kimsede bu telaş yok , yarın bayram yine o heyecan olmayacak.. nerde o eski bayramlar derken,kendimizi sorgulamıyoruz biz tükettik bitirdik geçmişi geleceğe taşımak için çaba göstermedik. Sabah ilk anneme giderdik..Annemsiz bayramımız olacak.CANIM ANNEM yaşamı boyunca, yaşadığı şehirde de olsa, geleneklerimizi yaşatırken bizlere rehber oldu. bayram telaşına bir hafta önceden başlardı .temizlik bayram yemeği,tatlı ,sütlü, şeker kolonya çocuklara harçlık hep yaşattı ömrünün sonuna kadar ,
ÇOK DOĞRUYMUŞ SENEYE KİM ÖLE, KİM KALA
Bugün çok duyguluyum.
Yıllardır bayramlarda Balaban'a gidiyorduk ,bu bayram gidemeyeceğiz depremde evimiz yıkıldı.arife günü öğlenden sonra mezarlık bayramı olur, çocuklara şeker,çikolata,kek ...
dağıtılır ,mezarların bakımı yapılır , kuran okunur.Herkes hüzünlü ama görevini yapmanın huzuruyla ayrılır.Sahipsizler sanki garip gibidir,en son tüm vefat edenlere dua okunur.akşama kadar devam eder.
İki yıl pandemi dolayısıyla çok can mal kaybı oldu.Depremlerde on binlerce vefat ,yaralılar kayıplar, acılı insanlar derken .ekonomik şartlar insanları etkiledi. Büyüklerimizin güzel bir sözü vardır.
" Acının yeri ayrı, açlığın yeri ayrı" Bayramı buruk karşılıyor çoğunluk..
Allah herkesin sıkıntısını gidersin...
Aydınlık günlere inşallah
Hayırlı bayramlar dilerim.
