MALATYA / HEKİMHAN İLÇESİ HÜKÜMET BİNASI YANGINI
( 51 Yıl Önceki olay )
Hekimhan Hükümet Binası 28 Ocak 1969 Yılında bilinmeyen bir nedenle çıkan yangın sonucunda tamamen yanmıştır. Hekimhan Hükümet binasında bulunan Nüfus dairesinin de yanması ile nüfus kütükleri yeniden yazılmıştır. Nüfus kütükleri yazılırken yanlış ve eksik yazımlar yüzünden yıllar sonra hala nüfus ile ilgili sorunlar devam etmektedir.
Malatya yerel basında Gayret gazetesinde yayımlanan Hekimhan Hükümet binasında yangın haberinden alıntı.
"29 Ocak 1969 çarşamba günü Malatya Gayret Gazetesi sayı: 6028
Hekimhan İlçesi Hükümet Binası Elektrik Kontağından Tamamen Yandı .
Yangında hiç bir eşya kurtulamadı gibi zararın 400 bin lira olduğundan İstasyonda tesbit edildi. Hekimhan ilçesi hükümet binası elektrik kontağı dan çıkan yangında tamamen yanmıştır.Dünkü sayımızda bildirdiğimiz gibi hükümet binası pazar gecesi saat 02' sularında elektrik tesisatında vukua gelen kontaktan ateş almıştır. Yangın başladıktan sonra gece bekçileri tarafından görüldüğünde silahlarla ateş edilerek etrafa duyurulmuş. Hükümet binası önünde biriken halkın bütün müdahalelerine rağmen yangın söndürülememiştir.Olay ilimiz itfayesine bildirilmişse de itfaiye ekibi gidinceye kadar bina tamamen yanmıştır. Vali muavini jandarma alay komutanı ve defterdarlık müdürü önceki gün Hekimhan ilçesine giderek yangın konusunda tetkikte bulunmuşlardır. Öte yandan ilgililerin açıklamalarına göre zararın 400 bin lira olduğu öğrenilmiştir."
Yangının çıkış sebeplerini hakkında söylenenler.
- Gayret gazetesinde elektrik kontağından yangın çıkmıştır yazıyor.
- Söylentilere göre de Hekimhan'da özel bir şirket işletmesinin yüklü miktarda vergi borcu varmış. Ondan dolayı kundaklama olduğunu söyleyenler de var.
- Yangın sebebi olarak; savcılıktaki silah ve değerli pulların çalınması gösterilmiş.
Adliye'nin yanması;
Hükümet binasında Adliyede Zabıt Katibi Nurettin İnan'la yaptığım söyleşide "
1969 ' yılları ayının hatırlamıyorum. Akşam evde yatarken hükümetin yandığı haberi geldi. Hemen oraya gittim. Yangın Mal müdürlüğünde çıkmış. Yangın devam ediyordu. Savcının emri ile Adliye binasında mahkumlar ait dosyaları dolaptan çıkarması için demir çerçevesini söktüğümüz pencereden odacı içeri girdi. Ama duman her tarafa dağıldığı için evrakları alamadan dışarı çıktı. Cezaevine giderek mahkumlarla görüşme yapılıp, cezaevinde bulunan resmi evraklara göre yeni dosyalar hazırladık ."diye anlattı.
Hükümet binasında bulunan Tapu müdürlüğü de yanmış.
Hükümet binasının yangınından 10 yıl sonra, Malatya-Hekimhan ve Güzelyurt, Hasançelebi'ye tapu ve kadastro ancak 1980'lerin sonunda gelmiş." bilgileri yazılmıştır."
Osmanlı döneminden beri ülkemizde yapılan Kadastro ve tapu evrakları arşiv sistemine göre üç nüsha yapılır . Bir nüshası kendi müdürlüğünde, ikinci nüshası bağlı bulunduğu bölge müdürlüğüne, üçüncü nüshası Tapu ve Kadastro genel müdürlüğü Arşiv dairesi başkanlığına gönderilir. Yani ilçedeki tapu dairesinin yanması ile tapular yok edilmiyor.
***
1969 yılında Hükümet binasında çıkan yangında aynı binada bulunan İlçe Nüfus müdürlüğünde tamamen yanmıştır.
Nüfus kayıtları daha sonradan yeniden tutulmuştur.
"Osmanlı Devletinde 1831 NÜFUS SAYIMI
II. Mahmud 1826'da yeniçeri ocağını kaldırınca askere alınacak nüfusu ve vergi mükelleflerini tespit için 1831'de ülkedeki erkek nüfusu saydırdı. Nüfus sayımları zaman içerisinde geliştirilerek devam etti. 19. yüzyılın sonlarına doğru yapılan sayımlardan itibaren kadınlar ve çocuklar da nüfus defterlerine kaydedilmeye başlandı."(Erhan Afyoncu Tarihçi )
E Devlet alt üst soyağacı sorgulama sistemi üzerinden akrabalık bağlarının nerelere kadar gittiği, birçok vatandaş tarafından tek tıkla görüntülendi. En fazla 1800'lü yılların başına kadar bilgi veriyor .
Cumhuriyetin ilk yıllarında nüfus kayıtlarının bulunduğu bazı şehirlerde, ilçelerde Hükümet binalarında yangınlar olmuş. Yangınların çıktığı yerler genelde gayri müslümlerin de yaşadığı yerler olması, medyada ve halk arasında çıkan komplo teorileri, insanlar arasında ayrımcılığa , düşmanlığa ötekileştirmeye sebep olmaktadır. Halbuki gayri Müslüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Anadolu'nun her tarafında , özellikle İstanbul ve büyük şehirlerde yaşamaktadırlar .
Hekimhan'da Hükümet binası yangınında Nüfus Müdürlüğünün yanmasından sonra Nüfus Kütüklerinin yeniden yazılması.
Nüfus Müdürlüğü yeniden kütük defteri oluşturmaya başlamış. Nüfus memurları yeterli olmadığından öğretmenlerden ve memurlardan görevlendirme yapılmış. Bunlardan birisi Sakarya İlkokulu öğretmeni amcam Halil Demirtaş.
Amcamın anlattığına göre;
Geçici görevle bazı öğretmenler, memurlar nüfus kütüğü yazmak için görevlendirildi. Vatandaştan Belge istendi. Bunlar nüfus cüzdanı, nikah defteri, banka cüzdanı ,askerlik cüzdanı, okul evrakları gibi gelen belgelere göre kayıt oluşturuldu. Belge getirmeyenler oluşturulan bilirkişilerin beyanına göre hareket edildi. " diye ifade etti.
Nüfus kütüklerinin yazılmasını Nüfus memuru Mustafa Özkul'un oğlu o zaman lise son sınıfta olan PTT'den emekli Halil Özkul tlf'la yaptığım görüşmede anlattı.
"Nüfus memuru babam yeni kütükleri yazmak için Hekimhan merkez ve köylerindeki muhtarlara talimat verilerek kendilerine verilen listelere göre ev ev gezip nüfus cüzdanı olanlarda nüfus cüzdanına göre ,olmayanlardan beyanlarına göre yazıp getirmeleri istenmişti. Gelen listeleri kütüklere yazmak için daire belli bir ücret veriyordu. Babam bana da bu görevi verdi. Kütüklerin çoğunu ben yazdım , sonradan Çağrı Garipoğlu ile birlikte yazdık. " diye anlattı.
- Ülkemizde bu güne kadar yakılmış Nüfus Müdürlükleri’nin sorumluluk alanlarında insanlar nüfus kütüklerine, önceki nüfus cüzdanlarına göre,
- Nüfus cüzdanını kaybedenler nufusta kayıtı olmayanlar, mahelle ve köyde oluşturulan bilirkişilerce iki şahidin “Evet bu adam buralıdır, doğrum tarihi X, annesinin adı y, babasın adı z’dir” şahadeti ile yazılmışlardır.
Yıllar sonra nüfusla ilgili bir sürü sorun çıkmıştır. Bu sorunlar için mahkemelere başvurmuşlardır. Bu sorunlardan bazıları;
-Bugün resmi dairelerin verdiği nüfus belgelerinde kayıtlarda doğum tarihiyle ilgili yanlışlıklar var.
-Bazı aile kütükleriin dökümünde sorunlar yaşanıyor; olmayan kişi 'var' ya da var olan kişi 'yok' gibi yazılabiliyor.
-Hatta yangın nedeniyle aile kütüğüne yönelik tam bilgi dökümü çıkartılamadığı için miras işlemlerinde ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
- Öyle uğraşanlar var ki, kişi filanın çocuğu yani babasının kim olduğunu ispat etmek için dava açmak zorunda
kalıyor.
- İlçeden evlenip gidenler, nakil edenler ve ölenler kayda alınmamış.
- Evlenen bazı kadınlar, baba hanesine yazılmamış.
- Bazı memurlar kayıt tutarken doğum tarihlerini, ad ve soyadları yanlış yazmışlar. Bazılarını doğum tarihlerini büyük, bazılarını ise küçük yazmışlar.
- Nüfusa hiç kayıt edilemeyen insanlarda olmuş.
Medyada yer alan bir haberde; 27 Aralık 2012 memurlar net haberde
"Nüfus cüzdanı olmayan yaşlı şahıs yardım alamıyor
Malatya'da kimliğini kaybeden ve Hekimhan Nüfus Müdürlüğü'nde yıllar önce çıkan yangın nedeniyle kütüklerin kaybolması üzerine, kimliğini yeniden çıkartamayan yaşlı şahıs, ne yardım alabiliyor, ne de Yeşil Kart imkânından yararlanabiliyor."
Daha Nüfus dairesi tamamen yanan yerlerde gazetelerde çıkan haberlerde görüldüğü gibi nüfusla ilgili sorunlar hala devam etmektedir.
Gayret Gazetesinde yangın haberi
.jpg)
Fotoğraf: Karşıdaki bina uzaktaki hükümet binası, yakın olan beyaz Halk evi olarak yapılmış ,sonra Hekimhan Ortaokulu sonra sinema ve ardından sonrası öğretmen evi olmuş. Çatısı görülen yer. Halkeğitim merkezi.
Öğretmen araştırmacı-yazar Göngör Bebek'ten alıntı
