Malatya'da Koranavirüs salgın döneminde umumi tuvaletler ihtiyacı sorun haline geldi.
19 Kasım Dünya Tuvalet Günü. Birleşmiş Milletler, 2013 yılında ilan ettiği günle herkesin sağlıklı tuvalete ulaşmasını amaçlıyor. Dünyanın bir köşesinde normal karşılanan tuvalet alışkanlıkları ise bir başka yerdekileri çok şaşırtabiliyor.
Umumi tuvalet, herkesin kullanımına açık olan tuvalet. Okul, alışveriş merkezi, hapishane gibi kamusal alanlarda bulunan umumi tuvaletler küçük bir kabin şeklinde olabildiği gibi daha büyük bir yapı hâlinde küçük kabinlere bölünmüş şekillerde de olabilmektedir. Alafranga ( Avrupalı tarzında)ya da alaturka (eski türk tarzı) tuvaletin yanı sıra pisuvarın da bulunabildiği alanlar çoğu yerde erkek kadın için ayrı ayrı tuvaletler de bulunmaktadır.
KORONAVİRÜS tedbirleri devam ederken, vatandaşlar umumi yerlerdeki tuvaletleri kullanmaktan çekinmeye başladı. Doktorlar pek çok kişinin bu çekince yüzünden idrarını uzun süre tuttuğunu ve bu durumun böbrek yetmezliği gibi pek çok hastalığı beraberinde getirebileceğini söylüyorlar.
Dünyada ülkemizde ve Malatya'da
Koranavirüs salgın döneminde UMUMİ TUVALET ihtiyacı sorunu ortaya çıktı.
Dünyada yeni tip Coronavirüs (Covid-19) hastalığı salgınının kasıp kavurduğu bu günlerde, halkın sağlığını korumak için ülkemizde ilimizde temiz umumi tuvaletlere daha büyük ihtiyaç olduğunu ortaya koydu.
Yüz binlerce insanın çalışıp, gezip, alışveriş yaptığı şehrimizin kalbinde insanlar umumi tuvalet sorunu yaşıyor.
Yeşilyurt ve Battalgazi ilçelerimizde konforlu, temiz ve bakımlı umumi bir tuvalet yoktur. Camilerin tuvaletlerini anlatmaya zaten gerek yok. Umumi tuvalet insanların akın ettiği şehir merkezinde yaşanmaktadır
Kamusal alanlardaki tuvaletlerin ışıklandırma, yol ve çöp toplama kadar temel bir ihtiyaç olduğu bilinmelidir.
Tek merkezi olan Malatya'da insanlar umumi tuvalet olarak 4 tane cami Yeni cami, Söğütlü , Kığılı , Çınarlı caminin, tuvaletlerini kullanıyorlar. Bu yazıyı yazmak için özellikle bu camilerin tuvaletlerini tek tek gezdim. Bunlarda yol seviyesinin altında havasız yetersiz sağlıksız ve hijyenik olmadığı gördüm. Camilerden başka İnönü kapalı çarşısında umumi temiz bir tuvalet vardı.
Yöneticilerden halkın ihtiyaçlarını gidermek için gitmek zorunda oldukları bu tuvaletleri
hiç gördüler mi?
Nüfus yıllarca artmasına rağmen merkezdeki bu dört caminin tuvaletleri ihtiyacı karşılamaktadır. Yeni cami tuvaleti ücretsiz. Diğerleri ücretli.1,5 ₺.
Belediyeye ait tuvaletlerin olmaması nedeniyle , işyerlerinde tuvaleti olmayan erkekler ve diğer insanlar iş hanı camii veya kafeteryaların tuvaletlerine gidiyorlar.
Ancak hanımların böyle bir ihtiyacını gidermek için camilerin tuvaletlerini, kullanmalarından başka şansları yoktur.
İnsanlar tuvalet ihtiyacımı gidermek için ülkemizde genellikle camileri aramak zorunda kalıyorlar. Camilerinde tuvaletleri sabah namazından önce kapalı oluyormuş.Camilerin tuvaletleri genellikle hijyenik değil. .
Şehrimizde insan kalabalığın yoğun olduğu yerlerde umumi tuvaletlerin olup olmadığını araştırdığımda olmadığını öğrendim. Belediyeler cadde üzerinde iş merkezleri, apartmanlar yapılırken imarda modern tuvaletler yapmak için yer ayıramaz mı?
İnsanların tuvalet ihtiyacını gidermek için
Belediyeler şehrin yüzünü ağartacak caddelerinde ,sokaklarda belli aralıklarla hijyenik modern tuvaletler yapmalı .
İnsanlar düşük bir ücret karşılığı kullanabilmeliler.
***
Bazı devletler ve medyada gördüklerimiz caddelerde, sokaklarda , parklarda plajlarda , kültürel ve sanatsal etkinlik yapılan yerlerde tuvalet kabini uygulaması yapıyorlar.
Kamusal alanlarda yeterli tuvalet bulunmaması durumunda insanlar ihtiyaçlarını sokaklarda gideriyor ve bu da hijyenik olmadığı için hastalıklara yol açabiliyor.
Belediye meclislerine, tuvalet sorununun çözümü konusunda ivedilikle harekete geçerek mesane rahatsızlığı yaşayan kişilerin sorunlarına çözüm bulmak amacıyla alışverişin yoğun olduğu cadde ve sokaklarda her 500 metrede bir umumi tuvalet yapılmasını gerekir.
Belediyelerimiz umumi tuvalet yapımı ve özel tuvalet işletilmesini yap-işlet modeliyle teşvik için çalışma başlatmaları gerekir.
***
Cami ve Umumi Tuvaletlerin Temizliği
Bilim kurulu üyesinden ' Umumi tuvalet' uyarısı salgınında bulaş riskinin yüksek olduğu alanlardan umumi tuvaletlere dikkat çekerek, Umumi tuvaletler riskli olduğu görüşünü bildirmiştir.
Zorunlu haller haricinde umumi tuvaletler e girilmemeli.
Umumi tuvaletlerde fiziksel mesafelere hiç uyulmuyor.
Biz millet olarak diğer birçok konuda olduğu gibi temizlik konusunda da dünyaya örnek olmuş ecdadın torunlarıyız. Yaptırılan camiler, şadırvanlar ve hamamlar ecdadımızın temizliğe verdiği önemi daha çok öne çıkarmaktadır. Kaldı ki biz Müslüman bir milletiz. “Temizlik imandandır” şiarıyla yazar konuşuruz . Ya şimdi pratikte uygulamaya bakalım. Şehirlerimizde, ilçe mekezlerinde camilerde, belediyelere ait yerlerde gerçekten umumi tuvaletler, sokaklarının caddelerimizin temizliği nasıl?
Her camiye bir temizlik görevlisi tahsis edilsin. Bu görevli hem tuvaleti ve hem de camiyi temizlesin. Ücretini diyanet yada cami derneği karşılamalı.Yada Belediyelerle İşbirliği yaparak, temizlikleri Belediyelerce yapılsın.
Belediye görevlisi işçiler, veya ihale ile tuvaletlerin işletmesini alan özel sektörün yaptığı temizliğinin denetimi kontrolleri yapılmalıdır .
Avm'lerin tuvaleti parasız ama, Genelde cami tuvaletleri paralı. Parasız öğrenciler, çocuklar tuvaletlere giremiyor. Devlet 65 yaş üzerinde olan insanlara belediye otobüslerine bedava binerken cami tuvaletlerine girmek için para vermek zorundalar . Diyanet bir karar alsın ve camilerin tuvaleti parasız olsun.
***
Tuvalet Sonrası Beden Temizliği
Yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınının dünyaya yayılmasıyla birlikte, kişisel temizlik alışkanlıklarının önemine vurgu yapılmaya başlandı.
Sağlıklı bir insanda idrar mikrop içermez, ancak dışkının her milimetre küpünde milyonlarca bakteri bulunur. Bunlar bağırsaklarımızdan atılmış olmasına rağmen, herhangi bir yolla tekrar vücudumuzun iç ortamına bulaştıklarında hastalığa neden olurlar. Bu nedenle özellikle dışkılama sonrası temizliğin özenle yapılması çok önemlidir.
Tuvaletleri kullandıktan sonra ellerimiz zararlı organizmalarla dolu olur. Bu yüzden ellerinizin bol su ve sabunla yıkamanız çok önemli. Ayrıca dakikada en az 2-3 kere ellerimizi yüzümüze süreriz, ellerinizi yıkamadan asla yüzünüze sürmeyin.
Tuvalete girecek olan kişi ister evde, ister umumi tuvaletlerde olsun, tuvaleti temiz buluyorsa yine aynı şekilde temiz olarak bırakmalıdır. Tuvalet eğitimi ailede okullarda, eğitim kurumlarında, camilerde tuvalet kültürünün insanlara anlatılması ihtiyacı var.
***
Enfeksiyon kontrolü ve önlemleri tuvalet tasarımı için önlemler alınmalı.
Bir tuvalet kirliyse ve kötü kokuyorsa kimse onu kullanmak istemez. Temiz ve düzgün bir tuvalet kullanana statü ve saygı sağlar. Bu, insanların temiz ve iyi bir tuvalet için para verirler.
İnsan atıkları (dışkı ve idrar) . Sağlık için bir gereklilik olan tuvalet inşası ve ellerin yıkanması insan atıklarının güvenli biçimde bertaraf edilmesi yoluyla mikropların yayılmasını önler.
İnsanlar rahatlıkla oturabilecekleri ya da çömelebilecekleri kadar geniş, ayakta durabilecekleri kadar yüksek kabinleri olan tuvaletleri tercih ederler.
Camilerden ayrı umumi tuvaletler yapılmasını ister. Yeterli sayıda Alaturka ve Alafranga tuvalet kabinleri yapılmalı.
Tuvaletleri engelli çocuk ve erişkinlerin kullanımı için daha uygun hale getirilmeli.
Çömelmekte zorluk çekenler için basit el desteği ya da oturak yeterli olabilir.
Lavabolar da kaliteli sıvı sabunluklar, kağıt havlular konmalı.
Tuvaletler yol hizasında , yeterli havalandırma pencereleri olmalı.
Abdest alanlar için ayrı bir bölüm yapılmalı.
Vücudunu kontrol etmekte zorluk çekenler için arka tarafa, yanlara ve bacaklara destekler koyun ve oturak kemeri takılmalı.
Oturmakta zorluk çekenler için hareketli merdivenler ve trabzanlar yapabilir.
Tuvalet kapılarının arkasına askı takılmalı çeket veya çantasını asmak için .
Giriş ve çıkışlar, koridorlar kamerayla güvenlik önlemi alınmalı.
Tekerlekli sandelyeye uyarlanmış giriş engelli tuvalet kabinleri yapılmalı.
Unutmayın, engeliler de diğer insanlar gibi mahremiyet ihtiyacı hissederler ve bu ihtiyaçları karşılanmalı.
Muslukların sensörlü yapılması, temassız açılan kapılar.
Kapıların ve muslukların kağıt peçeteyle açılıp kapatılması.
Çocuklara Uygun Tuvalet
Sanitasyon bozuk olursa çocuklarda hastalık riski yüksektir. İshalli hastalıklar ve parazitler erişkinlerde hayatı tehdit etmeyebilirken çocuklarda ölüm nedeni olabilirler .
Sağlıklı şehirler için yaratıcı çözümler
Şehirlerde her türlü tuvalet yapılabilir ve kullanılabilir. Belediyeler yaratıcı çözümler oluşturmak için yerel gruplarla birlikte çalışırsalar, sonuç daha temiz, daha sağlıklı şehirler olacaktır. "
***
Sonsöz olarak Malatya'nın yüzünü ağartacak şekilde halkın yoğun olarak dolaştığı yerlerde başka şehirlerin örnek alacağı düzgün ve hijyenik umumi tuvaletlerin olması gerekiyor. Malatya bu konuda kafayı kaldırıp dışarıya baktığı zaman ne kadar geride olduğunu görmek durumundadır. Öğretmen kökenli olan Büyükşehir belediyesi başkanı Selahattin Gürkan diğer şehirlere de mimarisi ,temizliği ile örnek olacak umumi tuvaletler yaptırarak bu sorunuda çözer diye düşünüyorum...
***
*Alaturka tuvalet, çömelerek kullanılan klasik tuvalet türüdür. Bu tuvalet türünün olduğu yerde "hela taşı" adı verilen seramik bulunur.
Suyla temizliğe uygundur, temas olmadığı için hastalık bulaşma riski yoktur.
*Alafranga tuvalet (klozet), bizim kültürümüze sonradan girmiş ama kabul görmüş bir araçtır.
Bizim klozete kattığımız önemli bir özellik taharet musluğu ve sudur.
Diz rahatsızlığı olanlar, yaşlılar için klozet çok uygun bir araçtır. Dezavantajı ise toplu kullanımdaki temizlik sorunudur.
