Boşnakların ataları olan Pavlikianların Bizans soykırımından kurtarılmasına Malatya ve Battal Gazi’nin neden olduğunu biliyor muydunuz?
Arap tarihçi El- Mesudi ve Bizans tarihçisi Ostrogorsky gerçekleşen bu olayı şöyle anlatıyor;
Zamanın süper gücü Bizans, VII. yüzyılda sırf Ortodoks Hıristiyanlığa inanmadıkları gerekçesiyle Boşnakların atası Pavlikianları yok etmeye karar verir. Bu sırada o kadar çok Pavlikian öldürülür ki, Bizans askerleri artık kan görmemek için onları suda boğarak yok etmeye başlar. Kadınları ve kızlarını cariye, bütün mallarını da hazine geliri olarak alırlar. Tam bir soykırım yaşanmaktadır. Soyları tükenmekte olan Pavlikianlar zamanın hemen bütün devletlerine haber gönderip, durumlarını anlatarak kalan son 50 bin Pavlikian-Boşnak’ı ülkelerine kabul etmelerini rica ederler. Zamanın süper gücü Bizans’tan çekinen devletlerin hiçbiri bu yardım çağrısına olumlu cevap vermezken, Malatya Emirliği, olumlu cevap verip, “Gelin, kapımız açık” der.
Malatya’ya iltica eden Pavlikianlar, Malatyalıya yakışan bir misafirperverlikle karşılanıp “ensar- muhacir” ilişkisi içinde bir asıra yakın (80 yıl) Malatya’da kalırlar.
Bu süre içinde Malatya ordusuyla birlikte Bizans’a karşı savaşırlar. Hatta Pavlikianların Malatya’ya yerleşmesinde emeği geçen Battal Gazi, onlardan oluşturduğu askerî birliklerle Ankara, Kütahya, Antalya, Isparta gibi kent ve yörelere akınlar düzenleyip kaleler alır. Malatya’da güçlenen ve çoğalan topluluk, Bizans’ın topraklarından çekilmesi üzerine yurtlarına geri döner. Döndükten bir süre sonra Bogomil adını alırlar. Bu sürede Malatya kültürü ile Boşnak kültürü birbirinden derin etkiler alır.
Değişik kaynaklarda Pavlikianların kökeni, Battal Gazi’nin ölüm yılı gibi konularda bazı çelişkiler de mevcut. Ancak bu durum, hadisenin esasına halel getirmekten oldukça uzak. Ünlü Bizans tarihçisi Ostrogorsky, Pavlikianların kökenini ‘Anadolu’nun doğu kısımları’ olarak gösterir. Bazı kaynaklar ise Güney Yunanistan’. Ancak sonuç ne olursa olsun gerçek şudur ki Boşnakların yolu bir asra yakın süre Malatya’ya düşmüştür...
1463 yılında Fatih Sultan Mehmet, Bosna’yı aldığında Hıristiyan Bogomillere oldukça iyi davranıp onlara devlette ve orduda görevler vermiştir. Bu süreçte Bogomiller neredeyse hep birlikte Müslümanlığa geçmişlerdir. Bogomil-Boşnaklar hem Balkanlar’daki savaşlarda ve hem de Osmanlı sarayında büyük hizmetler yapmışlardır.
Hersekzade Ahmed Paşa, Damat İbrahim Paşa, Sokullu Mehmed Paşa, Lala Mustafa Paşa, Malkoç Ali Paşa, Hüsrev Paşa sadakatle Osmanlı’ya hizmet eden Pavlikian-Bogomil-Boşnak’tan sadece birkaçıdır.
Battal Gazi’nin doğum ve ölüm tarihine ilişkin değişik kaynaklarda oldukça farklı rakamlar var. Fakat burada bahsedilmeye gerek olmayan çok ve farklı kaynakların orta noktasını aldığımızda, ünlü Türk kahramanının, Pavlikianlar Malatya’ya geldiği sırada genç bir delikanlı olduğu ortaya çıkıyor. Bu da hem büyük bir savaşçı hem de Malatya Beyi Hüseyin Gazi’nin oğlu olarak onun, Pavlikianların soykırımda tamamen tükenmelerinin önüne geçilmesinde rol oynadığı gibi mantıklı bir çıkarım yapmamızı gerektiriyor”.
Selam olsun tarihin her döneminde misafirperverlik gösteren Malatya’lılara...
.jpg)
