Malatya halkının genel kültürünü, örf ve adetlerini berberlerde, terzilerde kısacası Ahilik kültürü almış tüm esnaf gurubunda görmek mümkündü.
60 lı ve 70 li yıllarda Malatya’lıların devamlı gittiği baba yadigarı berberi, terzisi, gömlekçisi, manifaturacısı ve ayakkabıcısı vardı. Buralar kesinlikle sadece alış veriş yapılan yerler değildi. Bu mekanlar özellikle terziler aynı zamanda sohbet ve muhabbet mekanlarıydı. Çaylar, kahveler mevsimine göre biyam şurupları içilir, memleket meseleleri uzun uzadıya tartışılırdı. Kimse düşüncesini söylemekten çekinmezdi. Herkes birbirini saygılı dinlerdi. Bu arada diğer müşteriler arasında dostluklar oluşur ve çevreniz bir anda genişlerdi.…
Burada yapılan sohbetler Malatyalı olma bilincini oluşturup, Malatya kültürünün genç kuşaklarca hazmedilmesini sağlayan ortak akıl merkezleriydi.
Birlikte ağlayıp birlikte gülebilmemizin temel dayanaklarıydı buralar.
Haber merkeziydi buralar. Dini sohbetlerin ve Memleket meselelerinin yanı sıra parti ve siyaset sohbetleri de edilirdi. Hükümetler kurulur, hükümetler yıkılırdı. Malatyada kimin çocuğu olmuş, kimler ölmüş, falancanın mevlidi ne zaman buradan öğrenilirdi.
Buralara ilgi gösteren kişilerin ilgi alanı ve kültür seviyesi sohbetin kalitesini belirleyen en önemli unsur olurdu. Yeni yetişen gençler toplumsal eğitimlerini bu sohbetlerde alırlardı. Orada toplanan insanların içinden sivrilen kişiler, sohbeti yönlendirir yanlış bir ortamın oluşmasına fırsat vermezlerdi. Toplum, kendi kanaat önderlerini de bu sayede bulmuş olurdu.
Şimdilerde maalesef o görevi üstlenen mekânlar kalmadı. Değiştiği ve geliştiği söylenen! yeni dünya düzeninde böyle mekanlara yer yok. Çünkü bu dünya düzeninde insanların sohbet etmeye vakitleri yok! Böyle olunca da toplumda nasıl davrananılması gerektiğini bilen de yok artık… toplumda oturmayı, konuşmayı, biri konuşurken onu dinlemeyi bilen kişilerin sayısı da oldukça azaldı.
Büyüklerin yanında bacak bacak üstüne atan, bağıra çağıra argo konuşan gençlerle sarıldı etrafımız.
Berber dükkânlarının da ayrı özellikleri vardı. Şaka yapmanın, espri üretmenin, samimiyetin timsaliydi onlar. Onlar konuşurken traşın bitmesini hiç istemezdiniz. Maalesef onlar da teknolojiye yenildiler. Değişime uğradılar. Kapanmadılar belki ama eski işlevlerini yitirdiler. Traş olmak için her hangi bir saatte gidilen, beklerken dolu dolu zaman geçirilip sohbet edilen sözünü ettiğimiz mekânlar olmaktan çıktılar. Şimdi randevu almadan berbere giderseniz traş olma şansınız yok.
Komşu esnaflarlar ile ve müşterilerle günlerce sürdürülen şakalar yeni berber dükkânlarında yapılmıyor ya da yapılamıyor. O samimiyet kalmadı. O yüzden Berber Ziyalar, Adıyamanlı Hacı Dayılar, Mıh Osmanlar gibi nüktedan insanlar çıkmıyor artık şehrimizde...
Hasıl-ı kelam buralar Milli Eğitim Bakanlığı müfredatına bağlı olmayan müfredatını Malatya kültürünün belirlediği, bizim neslin mezunu olduğu birer hayat okuluydu.
Şimdi mi?
Harç bitti yapı paydos...
Selam olsun Malatya’mın bu okullardan mezun insanlarına...
