Malatya’da eskiden kullandığımız kadim kültürümüzün yüz yıllar öncesinden günümüze taşıdığı bizi biz yapan kelimelerimiz vardı.
Bu kelimelerimizin maalesef unutulup gitmek üzere olduğu şu günlerde, sizlerden ricam, bu kelimelerimizi unutturmayın, çocuklarınıza öğretin yoksa bir nesil sonra bu kültürümüzün yerinde yeller esecek.
Gübreye “ağhbun” tencereye “guşgana”
Asmaya “ariş” asma yaprağına “tevek” derdik Malatya’da
Sepete “godafa” kuru kaysıya “çir”
Hindiye “culuğh” oyun bozana da “cığız” derdik Malatya’da…
…
Havluya “marğama iç cebe “göncük”
Salyangoza “hozelek” Kaplumbağaya “tosbağa” derdik Malatya’da
Kediye “pisik” Kedi yavrusuna “ manığh”
Kısa boyluya “gıllik” mısıra da “gilgil” derdik Malatya’da…
…
Paltoya “sakko” ateş küreğine “egiş”
Çocuğa “çağa” yüzmeye “ çimme” derdik Malatya’da
Merdivene “ayağhcah” patlıcana “balcan”
Kambura “hozzik” küçük odun parçasına da “gamga” derdik Malatya’da…
…
Kura çekmeye “ibicek atma” kocaya “gişi”
Çekişmeye “lec etme” kümese “pin” derler Malatya’da
Havuca “pirçekli” önlüğe “bervenik”
Kovaya “sitil” yengece de “çıyan” derdik Malatya’da…
…
Sarışına “ bozo” civcive “cücük”
Kepçeye “çömçe” Süzgece “kemis”derdik Malatya’da
Çok yiyene “haftar” boğaza “hırtlek”
Bekçiye “ases” mendile de “çevre” derdik Malatya’da…
…
Kötürüme “hötüm” çatı oluğuna “çortun”
Bu sefer yerine “bu gafle” demin yerine “deybeyağh” derdik Malatya’da
İnatçıya “Akis” üşenmeye “erinmek”
Hizmetçiye “totaba”, çöplüğe de “zibillik” derdik Malatya’da…
…
Hamile kadına “yerikli”, kuyruk sokumuna “pıstik”
Geri vitese “anarya” pejmurdeye “salahana” derdik Malatya’da
Çiviye “mığh”, havai kadına “şarmuta”,
Baca kapağına “hğapenk” gözetlemeye de “kişifleme” derdik Malatya’da…
…
Kışlık bulgura “zarğha” zarğhayı koyulan yere de “hızna”
Talaşa “hğızırik” bir parça yerine “bi gırtik” derdik Malatya’da
Üşümeye “buyma” cimriye “nıkıs”
Havaya "eyem” damların ucuna da “sivik” derdik Malatya’da
…
Yavaşa “mıt mıt” naneye “anuğh”
Salçaya “eşgi” sincaba “deyin” derdik Malatya’da
Su kaynağına "göze" mantara " göbelek "
Divana" makat" tipi bozuk birine de "mosturalığh" derdik Malatya’da…
…
Muhteşem yerine “tavatıl” su yoluna “gever”
Küçük sepete “godafa” berabere kalmaya “gumgum” derdik Malatya’da
Piknik yapmaya “hayfene” rezil olmaya ”farş malamat olma”
Orağın küçüğüne “derhe”, aşikar yerine de “eşkere” derdik Malatya’da…
…
Kuyruk sokumuna “pıstik”, yoğurt tatlısına “fışfış”
Öç almaya"hayf alma" dantele " tentene” derdik Malatya’da ”
Lahanaya “nahna”, düdüğe “sübsübü”
Pejmurdeye “salahana” dere otuna “da “samut” derdik Malatya’da…
…
Koşmaya "çapma” tencereye “guşgana”
Dut meyvesine tut, tut fiiline de dut” derdik Malatya’da
Götür fiiline “elet”, hamile kadına “yerikli”
Ayakta durmaya "dom durmağh” oturmaya da “çoç etmek derdik Malatya’da…
…
Küçük burunluya “gırnik” sümüge “hırnik”
Havaya "eyem küçük köpeğe “borcu” derdik Malatya’da
Angarya işe “sulha” su kabına “şapşak”
Kilota "tuman” geçen seneye de “bıldır” derdik Malatya’da…
…
Büyük sahana “terpoş”, bırak yerine “gople”
Çalgıcıya “gevende” angaryaya “sulha” derdik Malatya’da
Bol olana “mığırcığh” toz şekere “kül şeker”
Boş gezene ”zırtaboz” makasa da “sındı” derdik Malatya’da…
…
İştahsıza “boğazsız” yeniye “cıncığh”
Tekmeye “dekmük” sineye “döş” derdik Malatya’da
Amcaya “ami”, hastalığa “çor”
Küçük kazana “gazzik” asma kilite de “köcek” derdik Malatya’da…
…
Ev tavanına “arıstağh” uzağa "ırağh”
Hatıraya “teberrük” çapağa “şıpik” derdik Malatya’da
Alkışa "çapik" keçi yavrusuna “gıdik”
Derhal yerine "össahat" yeşilliğe de “gögerti derdik Malatya’da…
…
Topaca “develeme” kepenge “daraba”
Su yoluna “gever” rezil olmaya “farş malamat olma” derdik Malatya’da
Ölmeye "geçinmek" vantilatöre"fırfırik"
Yıkanmaya "yunma” dalga geçmeye “zaklanma” derdik Malatya’da…
…
Testereye “bıhçı” cimriye pağhıl, Düğmeye “gopça” yeşil bibere “isot”
Hafif yerine “yelincek” iltihaplanmaya “teşen alma” derdik Malatya’da
Kovaya “sitil” yengece “çıyan”
Para çekmecesine “gılla” mavi gözlüye de “gögüş gözlü” derdik Malatya’da…
…
Gündüzbeye “Kündübek” Yeşilyurt’a “Çırmığhtı”
Elmalı’ya “Mamurek” Bahçebaşı’na “Orduzu” derdik Malatya’da
Yakınca’ya “Kileyik” Bostanbaşı’na “Barguzu”
Konak’a “Banazı” Görgü’ye de “Caffana” derdik Malatya’da…
Hasıl-ı kelam;
Söze “yegen kimlerdensin” diye başlayan, toprağa “torpağh”, köprüye “körpü”, yaprağa da “yarpağh” diyen, yüzün güle, yüzün ağ ola, ömrün uzun ola, gadan baa gele, diyen, bir de her türlü hastalığa “bekmez” iç geçer diyen birine Malatya’lı deyin, kesinlikle yanılmazsınız...
Bizi Malatya’lı yapan bu kelimeler değil miydi?
Kullanılmayan kelimeler unutulmaya mahkumdur...
Kelimeler kullanıldıkça gündemde kalır...
Sağlıklı ve mutlu kalın...
Selam olsun Malatya'nın güzel insanlarına…
