Malatya, Cumhuriyetin ilanından sonra 20 Nisan 1924 Anayasasının 89. maddesi gereğince il olmuştur.
...
Hacıabdizade lakaplı Sıddık Beyin 1 Temmuz 1884 yılında doğan oğlu Hasan, 1924 yılında Malatya’nın Cumhuriyet döneminin ilk belediye başkanı olacak olan Hasan Derinkök’tür.
Tek partili bir dönemde 4 yıl Belediye Başkanlığı yapan Hasan Derinkök ilk eşi Fahriye Hanım’dan çocuğu olmayınca boşanmış ve Fatma Hanımla evlenmiş ve bu evlilikten 2 erkek ve 3 kız çocuğu olmuştur.
“Hacıabdioğullarından Hasan” ın ismi hep bey ünvanıyla birlikte anılmıştır. Hiç kimsenin o dönem çok kullanılan ağa veya efendi ifadesinin dışında bey ünvanını
kullandığı görülmemiştir. Bu da “bey” ünvanının bu aileye devlet tarafından verildiğini akla getirmektedir. Bu konuyu torunlarından Emre Derinkök şöyle izah etmektedir:
Osmanlı İmparatorluğu yüzyıllar önce “Bey”liği, Hasan Sıtkı Bey’ in atalarına vermiştir. Hasan Bey’ in atalarından Osman Paşa, Cezzar Ahmet Paşa ile birlikte, Napolyon Orduları’na karşı Suriye’deki Akka Kalesi’ni savunmuştur. Burada gösterdiği yararlılıklar sonucu Osman Paşa’nın ünü imparatorluk içinde yayılmıştır. İstanbul Hükümeti’nce kendisine, “sulayabildiğin, işleyebildiğin kadar Malatya toprağı senindir” fermanı verilmiştir....
1934 yılında soyadı kanunu ile soyadı alınırken, “Bey”, “zade” gibi isimler yasak olduğu için köklü bir aile olduklarını ifade eden “Derinkök” soyadını aldılar...
Hasan Sıtkı Derinkök Seferberlik ve sonrasında Malatya’da üstün hizmetlerde bulunmuş yaptığı yardımlarla halkın sempatisini kazanmış biriydi.
Malatya’lılar arasında efsanevi bir kişiliğe bürünen Hasan Beyi vurgulayan deyimler meydana gelmiştir…
“Kendini Hasan Bey mi sanırsın?”
“Galiba rüyanda Hasan Bey’i gördün”… cömertlik yahut kahramanlık gösterisi yapmak isteyenlere söylenen deyimler bugün hala dillerdedir.
Halkın zihninde Hasan Bey en cömert ve kahraman kişidir. Yıllar boyunca Malatya’nın en ağır misafirlerini ağırlamış, ağır misafir yanında korunmaya muhtaç çocuklara ve muhtaca hep el uzatmıştır.
Şimdilerde Haçova mahallesi denilen bölgenin tamamı Hasan Bey’in arazisi idi. Buğday, arpa ekilirdi. Her yıl buğdaylar samandan ayrılınca yoksullara duyurulur, torbasını alanlar harmanın başına gelirlerdi. Hasan bey, buğday yığınının başına elinde ölçeğiyle bir adamını oturtup, gelen yoksulların torbasını doldurup gönderirlerdi. Kısacası şimdiki tabirle “Fakir babası” idi.
Malatya, Elazığ, Tunceli ve Diyarbakır gibi illerde çıkan isyanların bastırılması için gayret göstermiş ve bazı baskınlara kendi de katılmıştır. Devlet ve Millet birliğinin bozulmaması için kendi kurduğu “Milis” kuvvetlerle savaşlara katılmıştır. Gösterdiği başarılardan ötürü Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ve Başbakan İsmet İnönü’den tebrik telgrafları almıştır.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’den gelen tebrik telgrafı:
Malatya Belediye ve Milis Reisi Hasan Bey Efendiye...
Tarihi: 5 Teşrinisani 1341 (1925) Mahreç: 1671- Ankara
İsyan ve irtica hadisesi karşısında gösterdiğiniz fiili heyecanı vatanperveranesinden dolayı zatıalinize ve rufukanıza arzı teşekkurat eylerim. Hainlerinde şiddetle tedip ve tecziyeleri için bilcümle tedabir ittihaz olunmuştur.
Yakında cezai sezalarını bulacakları tabiidir. Arkadaşlarınıza ve muhterem halka selam ve hürmetlerimin tebliğini rica ederim.
Reis-i Cumhur
Gazi Mustafa Kemal
....
İkinci tebrik telgrafı da İsmet İnönü’den gelmiştir...
Mahreç: Ankara
Mahreç No:3401
“Memlekette suriş ika etmek (Karışıklık çıkarmak) maksadı hainesiyle vukua gelen isyan hasabile izhar olunan muavenet ve hissiyat mucibi teşekkürdür.
Başvekil İsmet
Hakkında Malatya Belediyesi dahil olmak üzere yazılı kaynak bulunmayan Hasan Derinkök 25 Şubat 1949 yılında vefat etmiştir.
Malatya’nın ünlü bir kayısı çeşidine “Hasan bey” ismi, ayrıca Malatya Lisesi önünden başlayan ve Fahri Kayahan Bulvarına kadar olan caddeye de (ki o caddede Hasan Bey’in Konağı bulunmaktadır )“Hasan Bey Caddesi” ismi verilmiştir.
Belediye Başkanlığı döneminde Belediye bütçesi 27.600 liradan 49.600 liraya çıkmıştır…
Belediye Başkanlığından başka yıllarca Belediye Meclis Üyeliği yaptı. Daima liste başında yer aldı. Arkadaşlarını milletvekili yaptı, kendisi arzu etmedi. Yaptığı hizmetlerden dolayı Atatürk’den, İsmet İnönü’den, TBMM’ nden taktir ve teşekkürler aldı. Yüzlerce gencin okumasına yardım etti. Kendi oğlu Mahmut Celal’i o günlerin imkansızlıklarına rağmen Macaristan’a Ziraat Yüksek Mühendisliği tahsili için gönderdi. Diğer oğlu Hilmi Bey Malatya’da Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kurucularındandır. (SCF)
Hakkında efsaneler, menkıbeler, hikayeler yaratılan Hasan Bey öyle zannediyorum ki halkın gönlünde daha uzun yıllar yaşayacak.
…
Kuyuönü mezarlığında metfun olan ilk başkanımıza rahmet diliyorum...
Mekanı cennet olsun...
Yine bir değerimizi andık sizlere de hatırlattık...
Selam olsun Malatya’mın güzel insanlarına...
Malatya halkının çok sevdiği bir isim olan Hasan Bey, için yapılmış bir destan;
HASANBEY DESTANI
Beyler Dere’sinde beyler oturur
Beyler’in içinde birdir Hasan Bey
Güzelin iyisi dert unutturur
Güzeller hasını gördü Hasan Bey
###
Atak idi, yiğit idi, mert idi
Bazan yumuşaktı, bazan sert idi
Elleri açıktı, çok cömert idi
Kazandı, garibe verdi Hasan Bey
###
Analar bağışlar öz evladını
Herkese açmıştı yüce katını
Bir sabah gördüler kırca atını
Düşmanın üstüne sürdü Hasan Bey
###
Cumhuriyet bazısına dar idi
Yurdu bölmek isteyenler var idi
Yurtsevere göre bu iş zor idi
Hainin belini kırdı Hasan Bey
###
“Ağalık vermektir” derdi, verirdi
“Yiğitlik vurmaktır” derdi, vururdu
Fakir-fukaraya kanat gererdi
Sevgi bağlarını ördü Hasan Bey
###
Malatya için çok ışık yaktı
Kayısıya “Hasan Bey” adını taktı
Aşık İsmail’i hayran bıraktı
Ölmezlik sırrına erdi Hasan Bey.
Allah CC Rahmet Eylesin mekanları cennet olsun.