60lı ve 70li yıllarda berberlerimiz ahilik terbiyesini özümsemiş, bu kültürü yaşatmış ustalardı. Kendi yetiştirdikleri çırak ve kalfalarına da ahiliğin gereğini öğreterek onları hayata hazırlamış, ahilik hiyerarşisi içerisinde gelen müşteriye, büyüklerine nasıl davranılacağı düşüncesini onlara kazandırmışlardı. Ahiliğin gereği olarak yardımlaşmanın ve destek olmanın en güzeli bu esnaflarımız arasında yaşatılırdı.
O yıllarda berberlik zor zenaat denilen türdendi. Çünkü yalnız saç kesmek, sakal traş etmek berber olabilmek için yeterli değildi.
Şimdiki yeni yetmelerin ne diyor bu adam, bir berber bunlardan başka ne yapabilirki dediklerini duyuyor gibiyim.
Yalnız saç kesene berber mi denirdi. Bir kere berber dediğin saç sakal kesmenin yanı sıra diş çekmeyi de bilecek ve acısız diş çekecekti.
Peki Berber olabilmek için yeterli miydi bu?
Tabi ki hayır.
İkinci olarak “hacamat” yapmayı bilecekti.
Yeterli mi?
Kocaman bir hayır daha...
Çocukları kim sünnet edecekti?
Tabi ki berber.
Bitti mi?
Bir hayır daha...
Saç kıran hastalığı için ilaç yapmayı bilecek ve bu hastalığı iyi edecekti.
Her halde tamam diyorsunuz değil mi.
Sülük yapıştırmayı unuttunuz.
Tamam mı?
Hayıır. Kan çıbanlarını deşip akıtma işlemi de var.
Yetmedi mi?
Valla kulak akıntılarını tedavi eden berberleri duymuşluğumuz vardı!
Velhasıl bir pratisyen doktor gibi çalışırdı cefakar berberlerimiz.
O yıllarda hepimizin kahrını çeken bu cefakar insanları hatırlayalım mı?
Çok eskilerden, Berber Ziya, Berber Mustafa, Berber Mamoş, Berber Ata, Akpınar’da Kanarya Berber Salonu Recep Filinte, Gülşen Berber Burhan Usta, Kışla Caddesi’nde Süsler Berber Salonu Şükrü Kaya, yine Süsler Berber Salonu bitişiğinde Yusuf Soyak, Halis Usta ve Ahmet Usta, yine Kışla caddesinde Berber Hikmet, Berber Adnan Ayabakan, Asım Toydemir, Berber Mamoş Usta, Berber Hüseyin, Adil Usta, Şirket hanın caddeye bakan kısmında Yeni Dünya Berber Salonu Said Van-İbrahim Köklü, Akpınar’da Mustafa Antepli, Akpınar’da Berber Şaban Palancı, Akpınar’da Berber Osman, Cengiz Topel Caddesinde Beyaz Gül Berber Salonu Mehmet Onus, Çekirdek pasajında Berber Vahap, Dörtyol’da Berber Ali, Efe garajında Berber Vehbi, Sıtmapınarında Berber İsmail, Temelli pasajının, Saĝlık Eczanesi arkası girişinde Şen berber Rahmetli Mehmet ustayla, ortaĝı Cercis usta, Yeni Cami Karşısı belediye işhanının ikinci katında Aydoğan berber salonu Mehmet Aydoğan ve kardeşi Turgut Aydoğan gibi ustalar ilk anda aklıma gelenler.
Bu konuyu komik ve gerçek bir olayla noktalayalım. Köylerde eskiden tıraş parasının buğdayla ödendiğini olayın kahramanlarından o olayda çırak olan bir arkadaşımdan öğrenmiştim.
“Bir gün köye bir kamyon gelir, şöför traş olmak için berber dükkanına yönelince köyün berberi sevinçten dört köşe olmuştur, çünkü peşin paralı müşteri gelmiştir, buğday yerine para alacaktır.
Müşteri karşılanır, çaylar, kahveler, ikram edilir, çırağın eline de bir sineklik verilir, müşteriye gelen sinekleri kovmak için. Sinek kovmaktan canı çıkan çırak içinden ustasına da, gelen müşteriye de, saydırmaktadır. Peşin parayı gören ustası Kırkpınar başpehlivanı gibi oyundan oyuna geçip hertürlü hünerini göstermeye çalışırken, olanlar olur. Müşterinin boynuna masaj yaparken sert bir hareketle müşterinin boynu küt diye bir tarafta sabit kalmaz mı ,canı yanan müşteri de ustaya can havliyle bir tekme atıp ustayı sırt üstü düşürmez mi.
Sahneyi gözümüzde canlandıralım, bir yanda tıraş olmak için gelen ve boynu tutulan, kafasını çeviremeyen şöför, diğer yanda peşin para alacağım ümidiyle müşterisine her türlü hünerini gösterirken müşterisini sakat bırakan ve müşteriden yediği tekmeyle yere sırtüstü uzanan berber, ha bir de elinde sineklikle olanları izleyen çırak.
Tabi ki işin sonunda berber peşin paradan olduğu gibi buğdaydan da olmuştur.
Şöför söve saya kamyona bindiğinde kamyonun gittiği yönle şöförün kafası farklı yönleri gösteriyordu demişti çırak olan arkadaşım.”!!
Ölmüşlere rahmet sağlara sağlıklı bir ömür...
Selam olsun Malatya’mın güzel insanlarına...
